Mersin Üniversitesi (MEÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Rıza Binzet, Tunceli’nin Pülümür ilçesinde bilim dünyası için yeni bir bitki türü keşfetti. Halk arasında ‘emzik otu, emcek, mıjmıjok’ gibi isimlerle bilinen ve Onosma cinsine ait olan bu bitkiye ‘Pülümür emceği’ adı verildi. Türün bilimsel ismi ise, 2023 yılında hayatını kaybeden Prof. Dr. Zafer Kaya’ya ithafen ‘Onosma zaferkayae’ olarak belirlendi.
KEŞİF BİLİMSEL DERGİDE YAYIMLANDI
Prof. Dr. Rıza Binzet, 2023 yılının Haziran ayında Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’yu kapsayan bir arazi çalışması sırasında Erzincan-Pülümür karayolu yakınlarında bu yeni bitkiyi keşfetti. Morfolojik olarak diğer türlerden farklı olduğu belirlenen bitkinin bilim dünyasına kazandırılması için detaylı incelemeler yapıldı. Keşif, uluslararası bilimsel dergi Annales Botanici Fennici’de yayımlanarak resmen duyuruldu.
“TÜRKİYE’DE ONOSMA CİNSİNE AİT 108 TÜR VAR”
Türkiye’nin Onosma cinsi bitkiler açısından büyük bir çeşitliliğe sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Binzet, “Türkiye’de yaklaşık 375 tür yayılış gösteriyor. Bunlardan 108’i Onosma cinsine ait ve bu 108 türün yaklaşık yüzde 60’ı endemik. Bu da onların sadece ülkemize özgü olduğunu gösteriyor. Onosma cinsinin gen merkezi Türkiye ve İran. Son yıllarda özellikle İran’daki çalışmalarla bu ülkede 72 tür tespit edildi” dedi.
YENİ TÜR KRİTİK TEHDİT ALTINDA
Prof. Dr. Binzet, bitkinin doğal yaşam alanının hayvancılık, yol çalışmaları ve insan etkisi nedeniyle tehdit altında olduğunu belirtti. Bitkinin doğadaki birey sayısının 100 ila 200 arasında olduğu tahmin edilirken, türün kritik tehlike altında olduğu vurgulandı.
“ZAFFER HOCAYI ÖLÜMSÜZLEŞTİRMEK İSTEDİK”
Keşfedilen bitkinin bilimsel adının, 2023 yılında vefat eden Bartın Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zafer Kaya’ya ithaf edilmesiyle ilgili olarak Binzet, “Zafer hoca da bitki sistematiği alanında önemli çalışmalara imza atmış bir bilim insanıydı. Onu anmak ve ölümsüzleştirmek için bu yeni türe ‘Onosma zaferkayae’ adını verdik” ifadelerini kullandı.
KORUMA ÇALIŞMALARI BAŞLATILACAK
Bitkinin uzun süre korunabilmesi için türün ‘tip örneği’ olarak Mersin Üniversitesi Araştırma Herbaryumu’nda saklanacağı açıklandı. Prof. Dr. Binzet, keşfedilen bitkinin korunması için önlemler alınması gerektiğini belirterek, “Bu tür üzerindeki tehditler nedeniyle bilimsel anlamda kritik olarak sınıflandırıldı. Türün korunması için çeşitli önlemler alınması gerekecek” dedi.
