Van’da her yeni gün yeni bir şiddet haberiyle başlıyor. Son 10 yılda giderek artan şiddet olayları, şehirde adeta kronik bir sorun halini alırken Türk Psikolojik Danışmanlar Derneği Van İl Başkanı Ferhat Men, konuyla ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu.
Türk Psikolojik Danışmanlar Derneği Van İl Başkanı Ferhat Men, Van'da yaşanan şiddetin sadece bireyler arasında kalmadığını, aile bağlamına yayılarak daha karmaşık bir hâl aldığını belirtti. Şiddet olayları, geniş aile yapısının bazı durumlarda sorunların çözümüne katkı sunmak yerine çatışmaları körüklemesiyle, toplumu yıllarca etkileyebilecek kronik sorunlara dönüştürüyor diyen Men, şiddetin temelinde iletişim eksikliği ve öfke kontrolü mekanizmalarının yetersizliği yattığını ifade etti. Men, “ Sorunları diyalogla çözmek yerine şiddeti bir araç olarak gören yaklaşım, gelecek kuşaklar için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Uzmanlara göre, şiddet bir çözüm yöntemi değil; aksine mevcut problemleri büyütüp derinleştiriyor. Van halkı, köklü kültürel değerlerinde aile, kardeşlik ve dostluk kavramlarına büyük önem veriyor. Yardımlaşma, karşılıksız iyilik yapma ve sabır gösterme gibi değerlerin toplumda hâlen güçlü bir yeri olduğu ifade ediliyor. Uzmanlar, şiddet sarmalından kurtulmanın, bu değerlerin yeniden hatırlanıp toplumsal iletişim kültürünün geliştirilmesiyle mümkün olabileceğini vurguluyor” dedi.
VERİLER ENDİŞE VERİCİ
Son yıllara ait veriler ise durumun ciddiyetini gözler önüne seriyor. Her yıl binlerce birey şiddetin doğrudan mağduru olurken, binlercesi de bu olaylara tanıklık ederek dolaylı yoldan etkileniyor. 2023 ve 2024 yılı verileri, şiddetin hem genç yaş gruplarına yayıldığını hem de çeşitlendiğini ortaya koydu. 2025 yılının ilk üç ayında yaşanan olaylardaki artış ise endişeleri daha da artırdı. Yetkililer, şiddetin artık bireysel bir mesele olmaktan çıktığını, ekonomik sıkıntılar, ruhsal çöküntüler, sistemsel ihmaller ve özellikle artan madde bağımlılığı gibi toplumsal sorunların birleşik bir sonucu haline geldiğini belirtiyor. Van’da şiddetin önüne geçilebilmesi için iletişim temelli sosyal projelerin hayata geçirilmesi ve özellikle gençlere yönelik bilinçlendirme çalışmalarının artırılması gerektiği çağrısında bulunuluyor.
ŞİDDET VAKALARINDA KORKUTAN ARTIŞ
Şiddet vakalarında ürkütücü bir artış yaşandığna dikkat çeke Men," 2014 yılında 1.720’nin üzerinde kaydedilen toplam şiddet vakası, 2024 sonunda 3.640’ı aştı. 2025 yılının yalnızca ilk üç ayında ise yaklaşık 985 vaka kaydedildi. Yıl geneline yayılan bu oran, Van’daki şiddet olaylarının yıl sonunda 4.000’i aşabileceğini gösteriyor. 2020 yılına kıyasla şiddet olaylarında yüzde 28’lik bir artış yaşanması, artan toplumsal gerilimin açık bir göstergesi." dedi.
GENÇLER VE KADINLAR ŞİDDETİN HEDEFİNDE
Şiddetin en fazla kadın ve çocuklar üzerinde yapıldığına dikkat çeken Men, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"2024 verilerine göre, şiddet mağdurlarının büyük bölümünü gençler oluşturuyor. 12–17 yaş arası 600'ün, 18–25 yaş arası ise 1.350'nin üzerinde gencin doğrudan şiddet vakalarına karıştığı tahmin ediliyor. Kadınlar da ciddi şekilde etkileniyor. Aile içi şiddet vakalarının yüzde 78’inde mağdurun kadın olduğu kaydedildi. 2024 yılında her 6 saatte bir kadın, Van’da şiddete maruz kaldı."
ŞİDDETİN KARANLIK YÜZÜ: MADDE BAĞIMLILIĞI
Men, madde etkisi altında işlenen şiddet olaylarının Van’da günde ikiye yaklaştığını, bunun da toplum sağlığı açısından büyük bir tehdit oluşturduğunu ifade ederek, " Van’da şiddet olaylarının önemli bir kısmı madde bağımlılığı ile doğrudan ilişkili. 2024 yılında Van AMATEM'e 2.560 kişi başvuruda bulundu; bunların yüzde 65’ini 18–35 yaş arası gençler oluşturdu. Tedaviye zorla getirilenlerin oranı yüzde 39 iken, başvuranların yüzde 31’inin şiddetle bağlantılı suç geçmişi olduğu belirlendi. Van Narkotik Şube verilerine göre, 2024’te madde bağlantılı suçlar yüzde 41 oranında arttı. 2025’in ilk üç ayında 600 madde bağlantılı vaka kaydedildi ve 180 kişi madde etkisindeyken şiddet olayına karıştı." diye konuştu.
OKULLAR ŞİDDETİ ÖNLEMEDE YETERSİZ KALIYOR
Van Barosu Çocuk Hakları Merkezi’nin 2024 verileri, okullardaki şiddet sorununa dikkat çekiyor. 12–18 yaş grubunda 1.380 çocuk şiddet mağduru oldu. Bu vakaların yüzde 70’i okul çevresinde ya da sosyal medya üzerinden gerçekleşti. Akran zorbalığı oranı yüzde 45 seviyelerinde bulunurken, yüzde 20’lik bölümünde öğretmen veya ebeveyn kaynaklı şiddet rapor edildi. Şiddeti önlemek adına eğitim kurumlarında görev yapması gereken psikolojik danışman sayısı ise yetersiz kaldı. Van’daki 600’den fazla okulun yalnızca 240’ında tam zamanlı bir psikolojik danışman bulunuyor. Ortalama olarak bir danışmana 1.000 öğrenci düşüyor. Birçok ilköğretim okulunda ise hiç psikolojik danışman bulunmadığı belirtildi.
UZMANLARDAN UYARI: İLETİŞİM KÜLTÜRÜ GELİŞTİRİLMELİ
Sosyologlar ve psikologlar, şiddetin önüne geçebilmek için Van halkının sahip olduğu dayanışma, sabır ve kardeşlik gibi kültürel değerlerin güçlendirilmesi gerektiğini vurguluyor. Şiddeti bir çözüm yöntemi olarak gören anlayışın terk edilmesi, diyalog ve empati kültürünün toplumda yaygınlaştırılması gerektiği ifade ediliyor. Yetkililere göre, okuldan aileye, kamu kurumlarından sivil toplum kuruluşlarına kadar herkesin bu süreçte daha aktif rol alması şart.
PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK: ŞİDDETİN GÖRÜNMEYEN KAHRAMANLARI
Van’da şiddeti azaltmanın yolu yalnızca cezalandırmadan geçmiyor; erken fark etme, rehberlik etme ve bireyleri güçlendirme süreçleri büyük önem taşıyor. Bu noktada, psikolojik danışmanların rolü vazgeçilmez bir hale geliyor. Şiddeti önleme çalışmalarının önemli bir kısmı, özellikle okullarda, psikolojik danışmanlar tarafından yürütülüyor. Ancak, her okula bir PDR (Psikolojik Danışman ve Rehberlik) uzmanı atanmasına yönelik yasal ve yönetmelik düzenlemeleri henüz yapılmadığı için Van’daki birçok okulda hâlâ psikolojik danışman bulunmuyor. Psikolojik danışmanlar; bireylere öfke kontrolü, empati kurma ve duygu düzenleme becerileri kazandırarak şiddetin temel dinamiklerine müdahale ediyor. Okullarda erken uyarı sistemleri geliştiriyor, aile danışmanlıklarında iletişim krizlerini çözüyor ve bağımlılık geçmişi olan bireylerin yeniden topluma kazandırılması sürecinde yol gösterici rol üstleniyor.
UMUT VEREN BİR VERİ
2024 yılına ait İlçe Eğitim Müdürlükleri verilerine göre, okullarda düzenli psikolojik danışmanlık hizmeti verilen bölgelerde şiddet olaylarının yüzde 25 daha az raporlandığı tespit edildi. Bu önemli veri, psikolojik danışmanlığın yalnız bireysel gelişime değil, aynı zamanda toplumsal barışa da katkı sunduğunu gösteriyor.
2025’İN DEVAMINDA DOSTLUK KAZANSIN
2025 yılına girerken Van’da şiddetin seyri daha da ciddileşti. Ancak bu karamsar tabloyu tersine çevirmek mümkün. Şiddeti doğuran koşulları ortadan kaldırmak; yoksulluğu, yalnızlığı, eğitimsizliği ve bağımlılığı hedef alan bütüncül bir müdahaleyle sağlanabilir. Psikolojik danışmanlar, eğitmenler, kolluk kuvvetleri, sağlık çalışanları, medya ve halk, el ele vererek bu süreci yönetmeli. Aksi takdirde sessizlik büyürken, çığlıklar kayıtlara geçmeyen rakamlar arasında kaybolacak.
NELER YAPILMALI?
Türkiye genelinde, özellikle Van’da, norm kadro düzenlemesi yapılarak her okula bir psikolojik danışman atanmalı.
Öfke yönetimi, empati eğitimi ve kriz çözme programları eğitim müfredatına dahil edilmeli.
Van AMATEM, İl Emniyeti ve rehberlik hizmetleri arasında etkin bir koordinasyon sağlanmalı.
Mahalle bazlı psikolojik danışmanlık birimleri kurulmalı.
2025 yılı sonuna kadar tüm ilçelerde kadın destek merkezleri açılmalı.
Medya organları, şiddet haberlerinde sansasyon yerine farkındalık ve çözüm odaklı yayın politikaları benimsemeli