Araç sayısı günden güne artıyor. Kimi zaman trafik yoğunluğu yüzünden kimi zaman ise kural tanımayan sürücüler yüzünden trafik kazaları meydana geliyor. Peki, maddi hasarlı kazalardan sonra hangi prosedürleri uygulamak gerekiyor? Avukat Enes Özbey, merak edilenleri yanıtladı.
Trafikte yaşanan kazalar hem can kaybına hem de maddi hasarlara neden olmaya devam ediyor. 2024 yılı Ocak-Ekim dönemine ait trafik kaza istatistiklerine göre, Van’da 14 kişi trafik kazalarında hayatını kaybederken 2 bin 861 kişi yaralandı. Maddi hasarlı kaza sayısı ise 2 bin 62 olarak kaydedildi. Bu kazaların büyük bir kısmında araçlar onarılarak trafiğe geri dönse de, ikinci el piyasa değerlerinde yaşanan düşüş sürücüleri mağdur ediyor. Bu bağlamda, araç değer kaybı tazminatı hakkındaki detayları Van Barosu’na bağlı Avukat Enes Özbey açıkladı. Özbey, araç sahiplerinin çoğunun bu haklarından haberdar olmadığını ya da sürecin zahmetli olduğunu düşündükleri için başvuru yapmadıklarını ifade etti. Ancak, araç değer kaybı tazminatı talep etmenin sanıldığı kadar karmaşık olmadığını belirtti. Özbey, hem çift taraflı trafik kazalarında değer kaybı tazminatlarının nasıl talep edileceği hem de bu konuda Anayasa Mahkemesi’nin getirdiği değişikliklerin detaylarını paylaştı.
ARAÇ DEĞER KAYBI NEDİR?
Kaza sonrasında onarılan araçların ikinci el piyasa değerinde meydana gelen düşüşe araç değer kaybı denir. Avukat Enes Özbey, değer kaybı tazminatını şöyle tanımladı:
“Değer kaybı tazminatı, çift taraflı trafik kazalarında hasar gören aracın onarılmasından sonra piyasa değerinde meydana gelen düşüşlerin karşılanmasıdır. Bu durum, aracın ikinci el değerinde ciddi bir azalma yaratabilir ve bu kayıp, araç sahibinin tazminat yoluyla giderilebilecek bir hakkıdır.”
DEĞER KAYBI TAZMİNATININ ŞARTLARI
Değer kaybı tazminatının talep edilebilmesi için belirli şartların sağlanması gerektiğini belirten Özbey, bu şartları şu şekilde sıraladı:
-Tam Kusurlu Olmama Şartı: Kaza anında araç sahibinin tamamen kusurlu olmaması gereklidir.
-İki Yıllık Süre Şartı: Kazadan itibaren iki yıl içinde tazminat davası açılması veya sigorta şirketine başvuruda bulunulması zorunludur.
-Hasarın Onarılabilir Nitelikte Olması: Aracın kazadan sonra onarılabilir nitelikte bir hasara sahip olması gerekir.
-Parça Değişimi: Tazminat talep edilebilmesi için kazada değişen parçaların daha önce değiştirilmemiş olması gerekir. İlk kez değişen parçalar, tazminata esas alınır.
DEĞER KAYBI TAZMİNATI İÇİN BAŞVURU SÜRECİ
Avukat Özbey, kazaya maruz kalan araç sahiplerinin başvuru sürecinde izlemesi gereken adımları şu şekilde açıkladı:
“Kaza Tespit Tutanağı Hazırlanması: Kaza sonrasında tutanak tutulması, başvurunun temel belgelerinden biridir. Gerekli Belgeler: Kimlik belgesi, ruhsat örneği ve kaza tespit tutanağı ile birlikte sigorta şirketine başvuru yapılması gereklidir. Sigorta Şirketi Süreci: Sigorta şirketi başvuruyu inceledikten sonra araç sahibine bir teklif sunabilir. Ancak bu teklif düşük olabilir ya da hiç teklif sunulmayabilir. Hukuki Süreç: Teklifin kabul edilmemesi durumunda araç sahipleri dava açabilir ve alınacak tazminat miktarını icra yoluyla talep edebilirler.”
ANAYASA MAHKEMESİ’NİN KARARI VE YENİ DÖNEM DÜZENLEMELERİ
Değer kaybı tazminatlarıyla ilgili en önemli değişikliklerden birinin, Anayasa Mahkemesi’nin Karayolları Trafik Kanunu’nun 90. maddesiyle ilgili verdiği iptal kararı olduğunu aktaran Özbey, “Bu karar, özellikle eski model ve yüksek kilometreli araç sahiplerini ilgilendiren önemli yenilikler getirdi” dedi. Özbey, bu kararı şu sözlerle değerlendirdi:
“Anayasa Mahkemesi, eski sistemde sabit hükümlere göre düşük tazminat miktarları belirlenen eski model veya yüksek kilometreli araçların mağduriyetini gidermek için önemli bir adım attı. Artık araçların piyasa değeri ve kazadan önceki durumu dikkate alınarak gerçek bir piyasa analizi yapılması gerekiyor. Bu sayede eski ve yeni araçlar arasında daha adil bir tazminat dağılımı sağlanacak. “Eskiden, bir milyon TL değerinde iki araçtan biri yüksek model düşük kilometreli, diğeri ise eski model yüksek kilometreli olsaydı, eski model araç için sadece 20 bin TL tazminat ödenirken yeni model araç için 100 bin TL ödeniyordu. Artık her iki araç için piyasa değerine göre adil bir tazminat hesaplanacak.”
ARAÇ SAHİBİNİN DEĞİŞMESİ DURUMUNDA TAZMİNAT TALEBİ
Bir diğer merak edilen konu ise aracın el değiştirmesi durumunda değer kaybı tazminatının talep edilip edilemeyeceği konusunu da açıklayan Özbey, “Araç sahibi değişmiş olsa bile, kaza üzerinden iki yıl geçmediği müddetçe değer kaybı tazminatı talep edilebilir. Bu talep için aracın mevcut sahibinin üzerinde kayıtlı olması gerekmez” diyerek bu konuda vatandaşları bilgilendirdi.
VATANDAŞLARA UYARI
Avukat Özbey, değer kaybı tazminatı talebinde bulunmak isteyen vatandaşlara şu önerilerde bulundu:
“Kaza anında mutlaka tutanak tutturun. Sigorta şirketine başvuru sürecini eksiksiz bir şekilde yönetin. Alacağınız teklif düşükse veya sigorta şirketi herhangi bir tazminat ödemesi yapmazsa hukuki destek alın.”