Van’ın Başkale ilçesine bağlı Pizan Köyü’nün kuzeyinde, sarp kayalardan oluşan yüksek bir tepede yer alan Pizan Kalesi, yılların acımasız etkisiyle harabe haline gelmiş durumda. Bir zamanlar bölgenin önemli savunma hattı olan bu kale, tarihi değerini yitirmemiş olsa da, define avcılarının talanına uğramış ve doğanın zorlu koşullarıyla mücadele etmekte zorlanmış.
Pizan Kalesi, saray, cami, depo, mahzen, kale surları ve burçlarından oluşan bir yapıyı barındırıyordu. Ancak zamanla büyük oranda yıkılan bu yapılar, bugün sadece kalıntılarıyla ayakta duruyor. Kale surlarının güney ve batı kısımları, güneybatı köşesindeki burç kısmi olarak ayakta kalırken, diğer surlar ve yapılar tamamen harabe haline gelmiş. Özellikle surlardaki burçlardan biri, minare olarak da kullanıldığı için içine döner bir merdiven yapılmış. Ancak bu tür detaylar, kalenin orijinal yapısının ne kadar değerli olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.
Kale camisi ise 1653 yılında inşa edilmiştir. Yapının duvarlarında kesme taşlar alt kısımda, üst kısmında ise moloz taş ve kerpiç kullanılarak inşa edilmiş. Ancak bu yapılar, zamanla büyük oranda tahrip olmuş ve kale, bir zamanlar bölgeye hükmeden önemli bir güç olmaktan çok, yok olma sürecine girmiş bir anı haline gelmiştir.
Pizan Kalesi, sadece yapısal olarak değil, aynı zamanda kültürel açıdan da büyük bir değere sahip. Ancak, define avcıları ve doğanın tahribatı nedeniyle bu değer yavaş yavaş kaybolmakta. Yıkık dökük haldeki yapılar, günümüzde yalnızca geçmişin izlerini taşıyor. Eğer bir müdahale yapılmazsa, bu tarihî miras tamamen yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacak.
Yetkililer, bu tarihi kalenin korunması ve restore edilmesi gerektiğine dikkat çekerken, bölgedeki uzmanlar da Pizan Kalesi’nin acil bakım ve restorasyon gerektirdiğini belirtiyor. Eğer bu önemli kale restore edilmezse, bölgede geçmişin izlerini yaşatacak tek yapı olarak kalacak olan bu tarihi hazine, sonsuza dek kaybolacak.
Başkale Pizan Kalesi, bir zamanlar bölgenin savunma hattıydı. Ancak, şimdi bir bekçi gibi sarp kayalıkların tepesinde dimdik duruyor. Yılların etkisi, talanlar ve doğanın gücüyle yok olma sürecine giren bu kale, geçmişin izlerini yaşatmaya devam etmek için acil müdahale bekliyor.
