Vangölü Aktivistleri ve Doğu Kültür Sanat Merkezi Derneği tarafından yürütülen Şehir Okumaları serisinin 15. etkinliği, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şevket Alp’in katılımıyla gerçekleşti. “Van’ın Geleneksel Bahçelerine Ne Oldu?” başlıklı çevrim içi seminer, şehrin ekolojik ve kültürel hafızasına ışık tuttu.
Van’ın tarihsel bahçe kültürü, doğayla kurulan ilişki biçimleri ve günümüzde yaşanan kayıpların ele alındığı seminerde, geleneksel bahçelerin yalnızca üretim alanı değil, aynı zamanda kimlik taşıyan çok yönlü mekânlar olduğu vurgulandı. Prof. Dr. Alp, bu bahçelerin halkın dünyayı algılayış biçimini ve yaşam kültürünü yansıttığını belirtti.
Artık büyük bölümü kaybolan bahçelere dair umut ise hâlâ diri. Alp, geride kalan bitki türleri ve halk anlatılarının, toprağın altında yeşermeyi bekleyen birer umut taşıdığına dikkat çekti. Van gülü, Zerrin kadeh ve Van leylağı gibi yerel bitkilerin günümüz peyzaj planlamalarında korunarak yaşatılmasının önemine değinildi.
Urartular döneminden günümüze ulaşan kerhiz su kanallarının görünür hale getirilmesi ve çevrelerinin parklarla canlandırılması önerilirken, Van Gölü Havzası'nın ekolojik bahçeler için elverişli yapısı da öne çıkarıldı. Ayrıca, bahçe hafızasının sadece mekânsal değil, kültürel ve sözlü olarak da kayıt altına alınmasının gerekliliği vurgulandı.
Çocukların bahçesiz büyümemesi için okul bahçeleri ve doğa temelli öğrenme alanlarının artırılması çağrısı yapılırken, Van’daki hızlı betonlaşmaya dikkat çekildi. Özellikle Edremit’te Şamran Kanalı çevresindeki yapılaşmanın yakından izlenmesi gerektiği ifade edildi.
Tarihi Gülistan Bahçesi’nin restore edilerek kamusal yaşama kazandırılması, sazlık alanların korunması, doğa müzeleri ve botanik bahçelerin kurulması gibi somut öneriler de seminerde gündeme geldi. Van’ın yeşil dokusunu korumaya yönelik uzun vadeli bir eylem planının şart olduğu belirtildi.
Etkinlik, sadece geçmişin hatırlatılmasıyla kalmadı; doğayla yeniden bağ kuran, kimlikli ve yeşil bir Van için güçlü bir çağrıya dönüştü.
Şehir Okumaları serisi bu hafta da devam edecek. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nden Doç. Dr. Ayşegül Keleş Ericek, “Dünden Bugüne Van Kent Formunun Değişim Süreci, Gelişme Dinamikleri ve Yarına Öneriler” başlıklı sunumuyla Van’ın kentsel dönüşümünü ele alacak.