Van, tarih boyunca farklı aşiretlerin bir arada yaşadığı, köklü geleneklere ve zengin bir kültüre sahip bir şehir olarak dikkat çekiyor. Bölgenin sosyal dokusunu oluşturan aşiretler, bugün hâlâ dayanışma ve birlikteliğin güçlü temsilcileri konumunda.
Van’daki Köklü Aşiretler
Van'da adını sıkça duyduğumuz ve bölgenin kültürel yapısına katkıda bulunan bazı aşiretler şunlar:
- Graviler
- Kureyşan
- Bayram
- Ertoşi
- Gevdan
- Soran
- Pinyanişi
- Celali
- Milan
- Herkî
- Brukan
- Heseni
- Etmaneki
Kültürel Dayanışma ve Birliktelik
Bu aşiretler, sadece Van'da değil, çevre illerde de etkili olan kültürel bir mirasın temsilcileri. Geleneksel törenler, düğünler ve taziyelerde aşiret bağları önemli bir rol oynarken, sosyal dayanışma kültürü geçmişten günümüze taşınıyor.
Modern şehirleşme ve yaşam biçimindeki değişimlere rağmen, aşiretlerin etkisi Van’da hissedilmeye devam ediyor. Aşiret yapıları, toplumsal dayanışmanın yanı sıra yerel siyasette ve ekonomik ilişkilerde de yer buluyor.
Tarihten Gelen Zenginlik
Van’daki aşiretler, bölgenin tarihine ışık tutarken, sosyal ve kültürel değerlerin korunmasında önemli bir görev üstleniyor. Aşiret kültürü, Van’ın köklü tarihinin bir aynası olarak varlığını sürdürüyor.
İşte Van'ın Aşiretleri
Kevenli (Şuşanis): Heseni
Karakoç (Lim): Şemski
Özyurt (?): Etmaneki
ERCİŞ
Akbaş: Celali (Mısırki), Hemoyi
Aşağıgedik (?): Ecoyi
Bayramlı (Asraf, Azsırav, Aksraf): Hewıdi, Mısırki (Celali), İski
Sinçali (Toklu): Redki (diğer adı Zilli)
Tekler (Görgüs): Sori, Xelki
Çelebibağ (?): Sori, Hecidêri, Berjêri, Sipki, Redki, Ecoyi, Hemoyi, Bekıri, İski
Köyücük (Kerx): Hecidêri, Mıkaili
Mağara (Mıxare): Hecidêri
Hevırzong (Karlıyayla): İski, Bıruki, Hemoyi
Haray: Hecidêri
Dilan (Pay): Hecidêri, Celali
Derekent (?): Ecoyi, Asi
Qardoxan: Hecidêri
Sotkıli: Hecidêri
Hostekar (Ağırkaya): Hecidêri, Çıviki (Asi), Redki
Kelle: Hecidêri
Qerekılisa Hecidêriya: Hecidêri
Taşlıçay (Pani): İski, Evdoyi (Redki), Bırımi
Kertız: Seyidki
Çimen (Dilan): Mısırki, Hecidêri, İski
Çatakdibi (Zortıl) : Bekıri, Seyidki, Berazi, Şengeli
Dêra Seyidka: Seyidki
Dêra Jêrê (Salmanağa): Seyidki, Redki, Torına Mala Şero (Heyderi), Hecidêri, Guloyi
Düvenci (Tewla Dêrê) : Seyidki, Bekıri, Ehli
Yaylıkaya (Xıdişk): Ehli
Kırkdeğirmen (Kanzag): İski, Bıruki
Çolketiz: İski, Celali (Mısırki)
İşhan: İski
İzik (Çökek): Xıdıri
Hasanabdal (Hesenevdal): Hemoyi, Ecoyi
Haydarbey (?): Nezoyi, Şêx, Memani, Berjêri
Çakırbey (Çaxırbeg): Bekıri, Mıkaili
Taşkapı (Şor): Hemoyi
İkizçalı (Komır) : Hemoyi, Bekıri
Yılanlı (İlani): Hemoyi, Mıkaili
Pêrtax (Dinlence): Hemoyi, Redki, İski, Şengeli
Tertexan (Görüşlü): Hemoyi
Topraklı (Berazgol): Gıloyi
Topraklı, Deredam mezrası (?): Cefoyi (Kalki)
Yukarıışıklı (Êrşata Jorê): Berjêri, Torına Mala Şero, Celali
Ekiciler (Sıvek): Xeloyi
Êrşata Jêrê: Berjêri
Kocapınar (Axi): Berjêri, Redki, Remedotki,
Kilise (Yalındam): Hemoyi
Hecidêri, Heseni
Axasav: Sori
Pay: Sori, Mıkaili
Doluca (Exs): Redki, Celali (Mısırki)
Şehirbazar (Şarbazar): Celali
Taşevler (Tonduras): Bekıri, Zirki, Sori
Hacıkaş (Heciqaş): Bekıri
Hocaali (Xoceeli): Bekıri, Davudi (Duderan)
Şerefli (?): Merxuri
Aksakal (Bavezeng): Bekıri
Derimevi (Cergeşin): Bekıri
Sabanbüken (Qızılkılis): Bekıri
İncesu (Incesi): Bekıri, Celali
Yünören (Xarxus): Bekıri
Süleyman Mezrası (Mezre): Bekıri
Meydanboğaz (Meydanok): Redki, Hecîdêrî
Meçetuli (?): İski
Gedikbulak (Canik): Bıruki
Gökoğlan (Qubık): Sipki
Yukarıakçagedik (Hêrişo): Celali, Memani, Ecoyi
Karatavuk (Dızdar, Culge): Seyidki, İski, Xeloyi
Dêra İska (Yağlık mezrası): İski, Redki (Kumki)
Karakilise (İşbaşı): Kaçiyi, Mıkaili
Akçayuva (Zekzek): Berjêri
Çataltepe (Şıxlar): Heyderi
Kayaboyun (Hezare): Heyderi, Hemoyi
Kırkpınar (Çılkani): Heyderi, Celali, Memani
Kumbulak (?): Heyderi, Hecidêri
Yoldere (Ekrek): Heyderi, Celali
Yoldere (Anzav): Heyderi, Celali
Uncular (Qerekılise, Maças): Xeloyi (Celali)
Cihangören (Cangoran): Hemoyi
Çobandüzü (Hespinek): Xeloyi
Çubuklu (Maçarıs, Papuşkin): Xeloyi
Abdalmezrası (?): Mıkaili, Hemoyi
Ağaçören (Partaş): Mıkaili, Mexsoyi
Gergili (Tendurek): Banoki, Hemoyi
Doğancı (?): Hemoyi, Celali, Torına Mala Şero (Heyderi)
Karaağaç (?): Sipki, Celali, Torına Mala Şero
Keklikova (Soskun): Celali (Sori), Hecidêri, Hemoyi
Maral (?): Şemski
Nişancı (Qeremıllık): Nezoyi
Sogıti (Söğütlü): Hıloyi, Hecîdêrî
Yeşilova (Suli): Bekıri, Xeloyi, Sori (Celali), Hemoyi, Redki, Nezoyi, İski
Çılganlı (Mamevdal, İmamabdal): Mıkaili, Celali
Ortayayla (Zevêk): Xeloyi, Mexsoyi
Zevek, Kaniya Naso mezrası: Mexsoyi
Ziyareta Baso: Mexsoyi, Hemoyi
Zorava (?): İski
Xırbetiya (?): Şêxheseni
Pepecik (Pebecik): Berjêri
Yekmal (Yöreli): Hemoyi
Kewşan (?): Hemoyi
Gom (?): Hemoyi
Sondaj (?): Dawudi
Xaçrof (Pınarlı): Berjêri
Erciş mahalleleri
Çelebibağ Mah: Sori, Xeloyi, Mısırki, Bekıri, Hemoyi, Redki, Hecidêri
Örene mah: Celali, Bekıri, Hemoyi, Redki, Gıloyi, Ecoyi, Hecidêri
Kışla Mah: Gıloyi, Pileki, Redki, Berjêri, Evdoyi (Redki), Mıkaili, Hecidêri
ÇALDIRAN (Bazîdaxa)
Akbaşak (Goma Kalo): Asi
Altıyol (Xaça): Asi, Şêxheseni, Şemski
Aşağımutlu (Şerefxan): Kuresıni, Mıkaili
Aşağıkuyucak (Sarıca Jêrê): Mexsoyi
Ayrancılar (Dewtırş): Şemski
Avtune: Sori
Alikelle: Sipki, Şêxheseni (Şengeli), Etmaneki
Alakaya (Gıresor): Sipki, Şadi, Şêxa
Aşağıgülderen (?): Asi
Pıra Erdê (Yaşkütük): Mıkaili, Asi
Başeğmez (Avesor): Başımi
Bızırxana (Bezirhane): Remedotki
Buğulukaynak (Dergezin): Etmaneki
Çayır (?): Asi
Çubuklu: Koçoyi, Gelturi, Asi
Çubuklu, Şorık mezrası: Koçoyi, Gelturi
Davan (?): Asi
Direkli (?): Asi
Doyumalan (Nêçirvan): İski
Hangediği (Heci Xatun): Pınaşi, Asi
Han (Xan): Mıkaili
Hacıali (Kaşım): Etmaneki
Evciler (Yekmal): Etmaneki
Temrenli (Gundê Qaçaxa): Bırımi (Sipki)
Çilli: Bırımi
Güngören (Dıro): Cemaldini, Remedotki, Asi
İncealan (Hewida): Asi, Mamedi
Ismailbaba (?): Asi
Temrenli (Gundê Qaçaxa): Asi
Sarıharman (Çaçur): Sori, Etmaneki
Salhane (Selexane): Etmaneki, Sori, Asi
Sarıçimen (Navri): Redki, Heyderi, İski
Soğuksu: Madi, Asi
Sungur (Şerebegya): Redki, Qardari, Tırtopi
Bışaraxa (Kalkandelen): Redki, Çılkeri
Gundê Kerra, Aşê Kerra (Burçakalan): Redki, Mexsoyi
Kavutlu (Şıkefta): Asi
Kilimli (Mıtkuli): Redki, Heyderi, Asi, Etmaneki, Kuresıni
Osmanlı (?): İski
Ortaköy (?): Ehli
Umuttepe (Sınd): İski, Kuresıni, Asi
Demircik (Tırşık): Mıkaili
Erginler (Pışık): Mıkaili
Yaşlıbasan (Qeymez):
Yassitep (Kolkolka Madi):
YukarıÇanak (Kurtıka Jorê): Sori
Yukarıkuyucak (Sarıc): Mexsoyi
Yukarıgülderen (?): Asi
Yuvacık (Takız): Etmaneki
Zurfobulak (?): Şêxheseni
MURADİYE
Balaklı (Komıs): Şêxki
Beydağı (Utê): Bıruki, Redki
Dağören (Dağveren): Hewêdi
Devetaş (Keleka): Sori (Celali)
Gönderme (?): Hewêdi, Şemski
Halefoğlu (?): Sipki
Karahan (?): Şemski
Küçükköy (Gund): Bırımi (Sipki)
Kuşçu (?): Muski,
Köşk (?): Şêxki
Çakmak (?): Bıruki
Sürüyolu (Pirsolan): Muski, Şemski, Remedotki
Doğangün (Rahmin): Şemski
Çiçekli (Eşekbatan): Şemski
Ovapınar (Şivekar): Remedotki
Uluşar (Korşot): Bıruki
Ünseli (Ernês, Arnês): Berjêri
Incealan (?): Şemski
Yalındüz (Tar): Şêxki
Yumaklı (Anzaf): Bıruki
Topuzarpa (Enguzek): Bıruki
ÖZALP
Aşağı Tulgalı (Axruka Jêrê): Takori
Yukarı Tulgalı (Axruka Jorê): Mılli, Takori, Kuresıni
Bodurağaç (Reşan): Muski, Cemaldini
Eğribelen (Hesentemıran): Muski, Takori
Kalecik (Tornavan): İski
Kırkçalı (Hezare): Muski
Boğazkesen (?): Muski
Çubuklu (Çıbuxli): Cemaldini, Redki
Doğrultay (?): Remedotki
Hacıkışlak (Mızrev): Şewi, Redki
Gültepe (): Şemski
Keçikayası (Qavlık): Şemski
Seydibey (Seydibeg): Şemski, Redki, Mılli
Şemsettin: Redki, Mendolek (bir aile)
Savatlı (Hespıstana Reşoya): Şemski
Sarıköy (Mêrgehi): Redki, Qardari
Günyüzlü (Terxani): Takori
Yumruklu (Pirmeydan): Mukri
Yarımkaya (Yarımqa): Redki, İski
Yukarı Koçkıran (Qoçqırana Jorê): Redki
Aşağı Koçkıran (Qoçqırana Jêrê): Mukri
Gözdeğmez (Neçreva): Redki
Oymaklı (Êngıza Takora): Takori, Redki
Değirmigök (Êngıza Mılan): Mılli
GÜRPINAR
Melkava (Karakoç): Ehli
Mollahüseyin (Deşta Mıhan): Şerefan (Ertoşi)
Şahmanis (Topçudeğirmeni): Gıravi
Arındı (Sel): Şemski
Öveçli (Repetik): Muski, Ehli
Otbiçer (Êremir): Bıruki
Boska: Şemski
Bozyiğit (Arıxan): Şemski
Beşbudak (Sil): Şemski
Doluçıkın (Kilise): Şemski
Yurtbaşı (Şêxan, Berkış): Şemski
Ongün (Akasam): Şemski
Uzungedik (Gırdesor): Şemski
Elaçmaz (Selexane): Şemski, Redki
Erkaldı (Hındıstan): Bıruki
Topsakal (Paçan): Şemski
Topyıldız (Mervana): Gıravi
Turmaç (Kiril): Xıdıri
Giyimli (Xırkanıs): Şemski
Gölardı (Toni): Bıruki
Yukarıkaymaz (Mejingera Jor, Bêjingıra Serêkaniyê): Şemski
Sevindik (Qesirk): Şemski
Süngübayır (Bozkan): Şemski
Zax: Şemsk, Gıravi
Yalınca (Gundê Dımê): Gıravi
Yatağan (Xêrk): Bıruki
Yolaşan (Nerkox): Bıruki
Kamışlı (Elkik): Gıravi
Karakoç (Melkeva): Ehli
Parmakkapı (Enguştanis): Bıruki
SARAY
Bakışık (?): Takori
Barışık (Avzerk): Şemski
Örenburç (Setmanis): Mılli, Muski, Redki
Kavlık (?): Şemski
Kepir (Kapır): Şemski
Koçbaşı (Çıllık): Şemski
Karahisar (?): Şemski
Zincirkıran (Gurcevik): Şemski
Sırımlı (Xerabsorık): Redki, Mılli
Yünkuşak (Usıvheydera): Redki, Qardari
TUŞBA
Adıgüzel (?): Bıruki
Ağçaören (Axçewêran): Bıruki
Ağartı (Ayanis): Redki, Kuresıni
Arısu (Almaşat): Bıruki
Bağdaşan (?): Şemski
Çakırbey (?): Êlya
Çitören (Xerabe): Bıruki
Özyurt (Panzis): Etmaneki
Özkaynak (Bayarek): Bıruki
Pirgarip: Seyid, Berjêri, Kuresıni
Pirgarip, Xanege (Eğlence) mezrası: Redki
Çomaklı (Nebad): Bıruki, Redki
Çolpan (Panz): Bıruki
Gedelova (Gendekova): Bıruki
Güveçli (Koçeri): Bıruki
Gedikbulak (Canik): Redki
Derebey (Derebega): Redki, Ehli, Bıruki, Heyderi
Dibekdüzü (Areveng): Bıruki
Eğlence (Xanege): Redki
Şahgeldi (?): Bıruki
Karaağaç (?): Êlya
Kolsatan (?): Bıruki
Kelle: Êlya
Yaylıkaya (Xıdişk): Ehli
BAŞKALE
Böğrüpek (Xanık): Şemski
İPEKYOLU
Aktaş (?): Şemski
Baklatepe (Xıno): Bıruki
Dibekli (Dibegi): Redki, Asi
Değirmendüzü (Erdevez): Ehli
Kaymaklı (Kurduwan): Redki
Ilıkaynak (?): Xıdıri, Kuresıni
GEVAŞ
Aladüz (Pıltanis): Bıruki
Çiçekli (?): Bıruki
Hasbey (Norkux): Bıruki
Gündoğan (?): Şıkaki
Kızıltaş (?): Heseni
Atalan (Etelan): Bıruki, Gıravi
Enginsu (Xerenkas): Bıruki
ÇATAK
Işınlı (Arkanis): Redki
Eliaçık (Xasis): Redki
Görentaş (): Redki, Bekiran
Karşıyaka (Sarnos): Omeri
Toyga (Xelifan): Ertoşi
Sırmalı (Alekan): Ertoşi
BAHÇESARAY
Mahmudan: Redki
Ulubeyli (?): Ecoyi
EDREMİT
Andaç (Mars): Bıruki
Bakacak (Keşişoğlu): Bıruki
Çayırbaşı (Qerevanis): Bıruki
Dönemeç (Engil): Bıruki, Banoki
